24 sierpnia br. z upoważnienia Ministra Finansów na stronie Rządowego Centrum Legislacji, opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Projektowane przepisy podatkowe wejść mają w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. Projekt wskazanej ustawy, będącej na początku drogi legislacyjnej, został przesłany do konsultacji w dniu 24 sierpnia br. do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Ponadto, tego samego dnia Minister Finansów rozesłał pismo przewodnie wraz z projektem ustawy oraz uzasadnieniem doń w ramach konsultacji międzyresortowych. Członkowie Rady Ministrów mają zaledwie 14 dni na przedstawienie swoich uwag i propozycji do projektu ustawy, co świadczy, że projekt ten jest procedowany jako pilny. Równocześnie trwają konsultacje społeczne.

            Zasadniczym celem uchwalenia projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw są:

- implementacja dyrektywy Rady (UE) 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego;

- transpozycja dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych;

- uszczelnienie systemu podatkowego państwa poprzez dokonanie nowelizacji części przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa;

- uproszczenie prawa podatkowego, konkretnie w kwestii podatków dochodowych.

            W dokumencie zawierającym ocenę skutków planowanej regulacji, wskazano w kontekście zamierzonego uproszczenia przepisów prawa podatkowego, że: chodzi zarówno o zwiększenie czytelności i precyzji istniejących przepisów, czyli uczynienia ich bardziej „przejrzystymi”, wprowadzenie rozwiązań ułatwiających realizację przez podatników ich obowiązków podatkowych sprawiających, że płacenie podatków będzie postrzegane jako „proste”, jak również eliminowanie sytuacji, w których podatnik mógłby czuć się traktowany przez prawo podatkowe niesprawiedliwie tj. sytuacji, w których przepisy prawa podatkowe nie są dla podatnika „przyjazne”. Projekt ustawy wpisuje się w politykę tzw. 3P w prawie podatkowym, czyli przejrzystości, prostoty i przyjazności systemu podatkowego, która została zaliczona do głównych celów do realizowania w roku 2018 przez Ministra Finansów. Przejawem realizacji przez niniejszy projekt „polityki 3P” jest nie tylko usunięcie istniejących wątpliwości interpretacyjnych zwiększających pewność prawa, czy też likwidacja obowiązków informacyjnych, które nie są niezbędne dla ustalenia prawidłowości wypełniania przez adresatów norm ich obowiązków wynikających z ustaw o podatkach dochodowych, ale także modyfikacja - na korzyść podatników – istniejących preferencji poprzez poszerzenie ich zakresu stosowania, czy też uchylenie nieuzasadnionych ograniczeń.

            Projekt przewiduje również, że w ramach ustawy dotyczącej podatków CIT i PIT, dochody wygenerowane z prawa własności intelektualnej mają podlegać preferencyjnemu opodatkowaniu. Do zalet takiego rozwiązania Minister Finansów zalicza m.in. uczynienie bardziej atrakcyjną działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej na obszarze państwa przez przedsiębiorców polskich i zagranicznych.

            Ponadto, stawka podatku CIT ma ulec obniżeniu i wynosić 9% oraz dotyczyć przychodów innych niż te pochodzące z zysków kapitałowych. Zaznaczyć należy, że stawka ta ma przysługiwać tym podatnikom, którzy uzyskali w danym roku przychody wyrażone w PLN nie wyższe aniżeli równowartość kwoty 1 200 000 EUR.

            Dodać należy, że projekt zawiera również nowe zasady nabywania wierzytelności przez podmioty gospodarcze, m.in. projektowane przepisy mają umożliwiać rozpoznanie pełnej bazy kosztowej nabycia wierzytelności, przy jednoczesnym braku możliwości rozpoznania strat.

            Kolejnym novum jest, dotycząca Banków Spółdzielczych, możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych wpłat ponoszonych przez Banki Spółdzielcze na rzecz Systemów Ochrony Instytucjonalnej. W uzasadnieniu do projektu wskazano: Projekt przewiduje, aby środki przekazywane przez banki spółdzielcze na system IPS nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów, przy jednoczesnym nieuznaniu za przychód podatkowy kwot stanowiących równowartość umorzonych zobowiązań, jeżeli umorzenie związane będzie z pomocą otrzymywaną przez Banki Spółdzielcze z funduszu pomocowego (IPS). Ponadto zwolnione przedmiotowo od podatku zostaną środki finansowe otrzymane przez Banki Spółdzielcze, bank zrzeszający, jednostkę zarządzającą, będących uczestnikami IPS, pochodzące z funduszu pomocowego w ramach realizacji celów wymienionych w rozumieniu ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, pochodzące z funduszu pomocowego w ramach realizacji celów wymienionych w tej ustawie, w tym bezzwrotne wpłaty na fundusz zasobowy, fundusz (kapitał) zapasowy lub fundusz (kapitał) rezerwowy w przypadku, gdy jednostką zarządzającą będzie spółka akcyjna. Wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z tych dochodów podlegać będą wykluczeniu z kosztów uzyskania przychodów.

            Zgodnie z projektem BS-y uzyskają prawo do obniżenia podstawy opodatkowania o 25% kwoty wpłaconej do IPS-u, pod warunkiem, że w danym roku podatkowym kapitał własny Banku Spółdzielczego zostanie zasilony wartością kwot odpowiadającym wpłatom na IPS. Wskazane zmiany dotyczyć mają nowelizacji ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1036, 1162 i 1291).

            W projekcie planuje się również wprowadzenie alternatywnego sposobu opodatkowania emisji euro obligacji oraz, co interesujące, regulację kwestii opodatkowania dochodów pochodzących z obrotu wirtualnymi walutami. Przepisy dotyczące walut wirtualnych stanowić będą uzupełnienie regulacji zawartych w ustawie z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu prania pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Przypomnieć należy, że w art. 2 ust 26 wskazanej ustawy odnaleźć można definicję tzw. waluty wirtualnej.

            Zauważyć również należy, że od stycznia 2019 r. pojawi się najprawdopodobniej obowiązek informowania o schematach podatkowych. Obecnie dane te są pozyskiwane z deklaracji podatkowych składanych przez podatników prowadzących działalność gospodarczą.

            Przypomnieć należy, że implementacja dyrektywy Rady (UE) 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego zwanej powszechnie dyrektywą ATAD polegać będzie na wprowadzeniu w prawie polskim tzw. podatku od wyjścia (exit tax). Oznacza to możliwość naliczenia podatku od niezrealizowanych zysków kapitałowych w sytuacji, gdy ma miejsce przeniesienie majątku firmy do innego państwa. Co ciekawe, takie podatki funkcjonują już w wielu innych krajach Unii, m.in. w Republice Federalnej Niemiec, Holandii, Danii czy też Francji. W pkt 5 wprowadzenia do dyrektywy ATAD wskazano, że jednym z celów jej transpozycji do krajowych systemów prawnych państw Unii jest: ,,[…] ustanowienie przepisów przeciwdziałających erozji baz podatkowych na rynku wewnętrznym i przenoszeniu zysków poza obszar rynku wewnętrznego. Aby pomóc w osiągnięciu tego celu, wymagane jest wprowadzenie przepisów w następujących dziedzinach: ograniczenie możliwości odliczania odsetek; opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku przeniesienia aktywów, rezydencji podatkowej lub stałego zakładu (exit taxation); przepisy ogólne przeciw unikaniu opodatkowania; zasady dotyczące kontrolowanych spółek zagranicznych; oraz zasady przeciwdziałające rozbieżnościom w kwalifikacji struktur hybrydowych. […] Podatki od niezrealizowanych zysków kapitałowych mają na celu zapewnienie, aby w przypadku przeniesienia przez podatnika aktywów lub rezydencji podatkowej poza jurysdykcję podatkową danego państwa, państwo to mogło opodatkować wartość ekonomiczną ewentualnych zysków kapitałowych osiągniętych na jego terytorium, chociaż zyski te nie zostały jeszcze zrealizowane w chwili dokonania zmiany jurysdykcji podatkowej”. Wprowadzenie tzw. podatku od wyjścia jest dla państw atrakcyjnym rozwiązaniem przeciwdziałającym utracie przez państwo, które było do tej pory siedzibą podatnika, prawa do opodatkowania dochodów wypracowanych na jego terytorium. Wszakże należy pamiętać, że exit tax jako mechanizm, musi być stosowany ostrożnie, bowiem istnieje ryzyko narażenia się przez państwo na zarzut podwójnego opodatkowania.

            Do zmian w projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, które mają modyfikować już istniejące rozwiązania Minister Finansów zalicza m.in.:

- derogację w ustawie o PIT przepisu warunkującego uprawnienie do preferencyjnego opodatkowania rozliczenia dochodów małżonków i osób, które samotnie wychowują dzieci od terminowego złożenia zeznania podatkowego;

- wprowadzenie zmian dotyczących spadkobierców zbywających nieruchomości lub określone prawa majątkowe nabyte w spadku ukierunkowanych na pełniejszą realizację na gruncie podatku PIT sukcesji praw spadkodawcy związanych z odziedziczoną nieruchomością;

- wydłużenie z 2 do 3 lat okresu, w którym można skorzystać z tzw. ulgi mieszkaniowej;

- podwyższenie do 150.000 zł kwoty limitu wartości samochodu osobowego, do którego możliwe jest pełne odliczanie odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia samochodu osobowego, jak również odpowiedniemu podwyższeniu kwoty odnoszącej się do wartości samochodu przyjętej dla celów obliczenia składki z tytułu ubezpieczenia samochodu osobowego, jaka może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów;

- określenie wysokości kosztów uzyskania przychodów wykazywanych w związku
z konwersją długu na kapitał;

- uchylenie obowiązku ogłaszania w Monitorze Sądowym i Gospodarczym informacji
o zarejestrowaniu i wykreśleniu podatkowej grupy kapitałowej;

- poszerzeniu zakresu zwolnienia od podatku PIT i CIT dotyczącego sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.