W dniu 19 listopada br. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał Ustawę o pracowniczych planach kapitałowych. Przypomnieć należy na wstępie, że wnioskodawcą Ustawy o pracowniczych planach kapitałowych przyjętej przez parlament, był Minister Finansów.

Wskazana ustawa stanowi istotny element Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020, uchwalonej przez Radę Ministrów Uchwałą z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020. Zgodnie z założeniami Strategii w celu powiększenia potencjału rozwoju oraz dalszego zapewnienia stabilności gospodarce, należy zapewnić: ,,wzrost stopy oszczędności i finansowania inwestycji ze źródeł krajowych, zwiększenie bezpieczeństwa finansowego Polaków i stabilności systemu finansów publicznych oraz rozwój lokalnego rynku kapitałowego”. Osiągnięcie tych celów ma zapewnić Program Budowy Kapitału. Jednym z jego założeń jest stworzenie dobrowolnego i kapitałowego systemu emerytalnego. Celem omawianej ustawy jest utworzenie powszechnego systemu dobrowolnych III-filarowych programów oszczędzania na cele emerytalne w sektorze przedsiębiorstw.

            Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych określa, co wskazano expressis verbis w art. 1 ustawy: zasady gromadzenia środków w pracowniczych planach kapitałowych, zawierania umów o zarządzanie pracowniczymi planami kapitałowymi i umów o ich prowadzenie, finansowania i dokonywania wpłat do pracowniczych planów kapitałowych oraz dokonywania wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych w pracowniczych planach kapitałowych. Celem utworzenia pracowniczego planu kapitałowego jest systematyczne gromadzenie oszczędności przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia. Środki zgromadzone w planie stanowią co do zasady własność danego uczestnika.

            Przypomnieć należy, że obowiązek zawarcia umowy dotyczącej zarządzania pracowniczym planem kapitałowym spoczywa na podmiocie zatrudniającym co najmniej jedną osobę. Umowę dotyczącą zarządzania sporządza podmiot zatrudniający w imieniu zatrudnionego. Umowy zawierana w ramach pracowniczych planów kapitałowych określa m.in. takie dane jak:

1) strony umowy;

2) nazwę funduszy zdefiniowanej daty, o których mowa w art. 38 lub art. 39,

zarządzanych przez podmiot zarządzający instytucją finansową;

3) warunki i tryb zawierania przez podmiot zatrudniający umów o prowadzenie PPK;

4) warunki gromadzenia środków i zarządzania nimi przez poszczególne fundusze

zdefiniowanej daty, o których mowa w pkt 2;

5) warunki, terminy i sposób dokonania wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu;

6) wysokość wpłat dodatkowych finansowanych przez podmiot zatrudniający dla

poszczególnych grup osób zatrudnionych;

7) sposób deklarowania wpłat dodatkowych finansowanych przez uczestnika PPK i

sposób zmiany wysokości tych wpłat;

8) maksymalną wysokość wynagrodzenia za zarządzanie funduszem zdefiniowanej

daty, kosztów obciążających ten fundusz i opłat obciążających uczestnika PPK oraz

warunki, o ile są przewidziane, na jakich mogą one zostać obniżone bez

konieczności zmiany umowy;

9) warunki zmiany umowy;

10) warunki i okres wypowiedzenia umowy;

11) warunki dokonywania konwersji lub zamiany.

            Umowa o zarządzanie pracowniczym planem kapitałowym może zostać zawarta, zgodnie z art. 9 ust 1 wspomnianej ustawy, z towarzystwem funduszy inwestycyjnych, powszechnym towarzystwem emerytalnym, pracowniczym towarzystwem emerytalnym albo zakładem ubezpieczeń.

Podkreślić należy, że uczestnictwo zatrudnionego w pracowniczym planie kapitałowym ma charakter dobrowolny. Uczestnik pracowniczego planu kapitałowego może zrezygnować z dokonywania wpłat do panu na podstawie deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu w formie pisemnej. Ponadto, zgodnie z art. 25 ustawy wpłaty podstawowe wnoszone do planu pochodzą ze środków własnych. Zachętą do oszczędzania w ramach Planów ma być wpłata powitalna w wysokości 250 zł dla każdego uczestnika Planu oraz dopłata roczna w wysokości 240 zł do rachunku uczestnika.

        Drugą umową, którą zawierać będzie podmiot zatrudniający w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych w podmiocie zatrudniającym będzie umowa o prowadzenie pracowniczego planu kapitałowego. Dodać należy, że umowa o prowadzenie planu będzie zawierana z instytucjami finansowymi, z którymi podmiot zatrudniający zawarł umowę o zarządzanie pracowniczym planem kapitałowym (PPK).

            Na podmiocie zatrudniającym nie będzie ciążył obowiązek zawarcia umowy o prowadzenie planu w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyła siedemdziesiąty rok życia. W przypadku zaś zatrudnionych będących w wieku od 55 do 70 roku życia, podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, wyłącznie na jej wniosek. W tym przypadku ustawa nakłada również obowiązek na podmiot zatrudniający co do konieczności poinformowania osoby zatrudnionej, o możliwości złożenia wniosku.

        Podstawowa wpłata finansowana przez uczestnika pracowniczego planu kapitałowego zgodnie z ustawą może wynosić pomiędzy 2 - 4 % jego wynagrodzenia. Pracodawca dopłacać ma składkę w wysokości od 1,5 proc. do 4 % wynagrodzenia pracownika. Spowoduje to, że maksymalna wpłata na Plan w przypadku jednego pracownika będzie mogła wynosić 8 %. Podstawowa wpłata finansowana przez uczestnika Planu będzie mogła wynosić poniżej 2 % wynagrodzenia, z zastrzeżeniem, że nie mniej jednak niż 0,5 proc. wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie uczestnika Planu osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekroczy kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia. Ustawa dopuszcza możliwość wypłaty przez uczestnika Planu części środków zgromadzonych w ramach Planu, przed ukończeniem przez uczestnika 60 roku życia w sytuacjach:

-konieczności sfinansowania m.in. wkładu własnego wymaganego przy budowie lub przebudowie budynku mieszkalnego, zapłaty części ceny zakupu prawa własności budynku mieszkalnego czy też lokalu mieszkalnego oraz

-w sytuacji poważnego zachorowania danego uczestnika Planu, jego małżonka lub dziecka uczestnika Planu. W takiej sytuacji będzie możliwość wypłacenia do 25 % zgromadzonych środków.

Nadzór nad systemem pracowniczych planów kapitałowych sprawować będzie Komisja Nadzoru Finansowego.

            Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., nie oznacza to jednak, że we wszystkich podmiotach, wymóg utworzenia pracowniczych planów kapitałowych, będzie obowiązywał od chwili wejścia ustawy w życie. W zależności od liczby pracowników powinność ta będzie obowiązywać od 2019 lub 2020 roku. W przypadku podmiotów zatrudniających będących jednostkami sektora finansów publicznych, ustawa nakłada na te podmioty obowiązek podpisania umów o zarządzanie pracowniczymi planami kapitałowymi z dniem 1 stycznia 2021 r.