Zdaniem Ministra Finansów dostrzegalna jest potrzeba swoistej optymalizacji w zarządzaniu wydatkami państwa. Stąd też z inicjatywy ministra właściwego do spraw finansów publicznych zainicjowano prace nad projektem Ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Ta rozległa nowelizacja ma usprawnić i unowocześnić dotychczas stosowane instrumenty zarządzania budżetowego i zarządzania długiem Skarbu Państwa.
W szczególności autorzy projektu akcentują znaczenie ujęcia problematyki kontroli zarządczej, zwłaszcza w obliczu dokonywania przez rząd częstych zmian w obszarze podziału spraw w ramach działów administracji rządowej. Realizacja audytu wewnętrznego poddana ma zostać możliwości centralizacji wraz z jednoczesnym uelastycznieniem. Poprawa funkcjonowania procesu planowania w ramach kontroli zarządczej uzyskana ma zostać m.in. dzięki wprowadzeniu rozwiązań umożliwiających dokonywanie w trakcie roku zmian w planie działalności, oraz doprecyzowanie zakresu informacji agregowanych na potrzeby procesu planowania działalności. Nie bez znaczenia jest także planowane uzyskiwanie kwalifikacji do prowadzenia audytu wewnętrznego w oparciu o państwowy egzamin. Podkreśla się również konieczność zapewnienia dla administracji rządowej – zwłaszcza jednostek zajmujących się problematyką finansów publicznych, pracowników dysponujących wiedzą z zakresu audytu wewnętrznego. Wnioskodawca podkreśla, że z raportów Najwyższej Izby Kontroli wynika, że pozyskiwanie wykwalifikowanych kadr z tej dziedziny stanowi również problem dla sektora samorządu terytorialnego.
W projekcie planuje się znieść dotychczasowy art. 183 ustawy o finansach publicznych, co umożliwić ma likwidację obowiązku sporządzania informacji o przebiegu wykonania ustawy budżetowej za pierwsze półrocze, z uwagi na bieżące, comiesięczne prezentowanie danych o wykonaniu ustawy budżetowej. Projektuje się także ustanowienie nowych regulacji, które mają usprawnić realizację audytu wewnętrznego w sektorze publicznym, w szczególności zmieniono wysokość kwoty, po przekroczeniu której powstaje obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego - kwoty progowej do 51 000 tys. zł. Projekt wdrożyć ma również do porządku prawnego instytucję przeglądów wydatków – tj. instrument ,,służący priorytetyzacji wydatków publicznych w oparciu o analizę i ocenę skuteczności realizowanych interwencji i polityk lub efektywności wydatków ponoszonych na nie”.
Do proponowanych rozwiązań, które mają zostać wprowadzone do treści Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, zaliczyć należy między innymi: rozszerzenie katalogu jednostek sektora finansów publicznych, które zostaną zobligowane do prowadzenia audytu wewnętrznego, ustanowienie rozwiązań systemowych usprawniających proces planowania i sprawozdawczości w ramach systemu kontroli zarządczej, poddanie nowelizacji przepisów regulujących państwowy dług publiczny, w szczególności zaś zarządzania długiem Skarbu Państwa, ustanowienie bardziej kazuistycznych regulacji prawnych dotyczących dokonywania wydatków ze środków rezerw celowych oraz zapewnienie Ministrowi Finansów otrzymywania danych i informacji niezbędnych do prowadzenia przeglądów wydatków publicznych. Wśród proponowanych zmian odnotować należy, że część przepisów dotyczy jednostek samorządu terytorialnego. W szczególności doprecyzowaniu ulec mają przepisy w obszarze procedury absolutoryjnej i procesu realizacji przedsięwzięć wieloletnich w jednostkach samorządu terytorialnego.
O szczególnym znaczeniu wspomnianej nowelizacji świadczy fakt, że wraz z nowelizacją treści Ustawy o finansach publicznych, zmiany zostaną wprowadzone do treści aż trzydziestu pięciu ustaw (sic!), w tym tak istotnych jak Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe, Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników czy też Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19.
Planuje się, że nowa ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku.
