W dniu dzisiejszym sejmowa Komisja do spraw energii, klimatu i aktywów państwowych pozytywnie zaopiniowała rządowy projekt Ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw. Po rozpatrzeniu projektu w pierwszym czytaniu, komisja rekomenduje izbie poselskiej uchwalenie projektu ustawy.
Wnioskodawca projektu, tj. Minister Klimatu i Środowiska wskazuje, że konieczność przyjęcia nowej ustawy wynika z kilku istotnych przyczyn, rzutujących ostatecznie na wzrost cen węgla kamiennego. Zdaniem wnioskodawcy za obecną – trudną dla odbiorców końcowych sytuację, odpowiada szereg czynników. Spośród nich jakże istotny wpływ miało wywołane przez Gazprom podniesienie cen gazu ziemnego, co z kolei przyczyniło się do podwyższenia cen węgla, jako surowca alternatywnego. Nie można zapomnieć również, że Ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (Dz. U. poz. 835) zamknęła polski rynek przed węglem i koksem rosyjskim, co stanowiło konsekwencję inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w lutym tego roku. Mniejsza dostępność rosyjskiego węgla w Europie to również pochodna sankcji gospodarczych nakładanych przez kraje Unii Europejskiej na Rosję. Większe zapotrzebowanie na ten surowiec w połączeniu z podwyżką cen gazu bezpośrednio oddziałuje na rynki energetyczne skutkując trudnościami w nabyciu węgla opałowego oraz wzrostu tzw. ubóstwa energetycznego.
Podkreśla się, że rosnące ceny węgla stanowią istotny problem dla gospodarstw domowych nim ogrzewanych. O znaczeniu problemu w skali całego państwa świadczą liczby przedstawiane przez Ministra Klimatu i Środowiska. Zgodnie z nimi 7 czerwca 2022 r. w Polsce było zarejestrowanych w domach jednorodzinnych 1 784 647 kotłów na węgiel i paliwa węglopochodne. Uwypuklić należy także inne zagrożenie, tym razem dotyczące obniżenia standardów środowiskowych. Wzrost cen węgla opałowego spowoduje, że coraz więcej gospodarstw domowych decydować się będzie na ogrzewanie domów odpadami.
Stąd też zdaniem Rady Ministrów należy wdrożyć rozwiązanie prawne mające umożliwić zapewnienie ochrony odbiorcom w gospodarstwach domowych poprzez ustabilizowanie cen węgla na rynku. Istotą projektu jest wprowadzenie mechanizmu rekompensat dla podmiotów wprowadzających w bieżącym roku do obrotu takie paliwa stałe jak: węgiel kamienny, brykiet oraz pelet, zawierające min. 85% węgla kamiennego. Rekompensaty będą wypłacane przedsiębiorcom wpisanym do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych, o którym jest mowa w treści Ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym. W treści art. 2 ust. 1 projektu wskazano, że rekompensata przysługiwać będzie podmiotowi ,, […] który sprzedawał paliwa stałe dla gospodarstw domowych prowadzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, po cenie nie wyższej niż 996,60 zł brutto za tonę, w celu wykorzystania na potrzeby własne tych gospodarstw domowych […]”. Jednocześnie w projekcie ustawy określa się gospodarstwo domowe jako gospodarstwo, którego głównym źródłem ogrzewania są następujące źródła ciepła: kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane paliwem stałym, zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. Projektuje się, że wspomniana rekompensata dla przedsiębiorców wynosić będzie nie więcej niż 750 zł brutto za tonę przy sprzedaży nie więcej niż 3 ton paliwa stałego, sprzedanego dla jednego gospodarstwa domowego.
Tym samym z chwilą wejścia w życie ustawy, co planowane jest po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia, członkowie gospodarstw domowych będą mogli zakupić trzy tony paliwa stałego w cenie nie wyższej niż 996,60 zł brutto za tonę. Dokonanie zakupu we wskazanej cenie powiązane będzie z koniecznością dostarczenia przedsiębiorcy podpisanego oświadczenia o ilości zakupionego paliwa wraz z deklaracją o źródłach ciepła lub źródłach spalania paliw składana na potrzeby centralnej ewidencji emisyjności budynków.
