9 października br. Sejmowa Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła projekt Ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. W swoim sprawozdaniu z prac nad rządowym projektem wskazała, że postuluje uchwalenie opiniowanego projektu ustawy. Przypomnijmy, że sam projekt skierowany został do laski marszałkowskiej 11 września tego roku, zaś już 27 września odbyło się pierwsze czytanie projektu na forum izby poselskiej. Wnioskodawcą projektu – podmiotem wiodącym w pracach nad omawianym aktem normatywnym był Minister Finansów. Konieczność podjęcia prac nad projektem wynikała z przepisów prawa Unii Europejskiej, w szczególności zaś konieczności wprowadzenia do systemu prawa krajowego rozwiązań obecnych w treści Dyrektywy Rady (UE) 2022/542 z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2006/112/WE i (UE) 2020/285 w zakresie stawek podatku od wartości dodanej. W dniu dzisiejszym poseł sprawozdawca przedstawi z ramienia Komisji jej stanowisko podczas posiedzenia plenarnego izby poselskiej.
W treści obecnie obowiązującej Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361, z późn. zm.) zawarto możliwość stosowania zwolnienia podmiotowego w VAT dla podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski. Rozwiązanie to adresowane jest do podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym co do zasady kwoty 200 000 zł. Dla podatników, którzy swoją działalność gospodarczą dopiero rozpoczynają, wartość limitu obliczana jest proporcjonalnie względem okresu realizowanej działalności gospodarczej w trakcie danego roku. Zastrzec też trzeba, że ze wskazanego uprawnienia nie mogą skorzystać podatnicy nie posiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski i co ważne - ustawodawca nie czyni w tym przypadku rozróżnienia związanego z wolumenem sprzedaży. Innymi słowy, podatnik nie posiadający siedziby działalności gospodarczej w Rzeczypospolitej zobligowany jest do uiszczenia VAT już od pierwszej sprzedaży dokonanej w Polsce.
Zdaniem Rady Ministrów obecne przepisy w szczególności będące kluczowymi dla małych przedsiębiorstw, obecne w Ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, są niedostosowane do współczesnych realiów obrotu gospodarczego, w tym utrudniają rozwój handlu transgranicznego. W uzasadnieniu do projektu ustawy Minister Finansów akcentował, że dotychczas ,,Podatnik prowadzący działalność gospodarczą w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w których nie posiadał siedziby działalności gospodarczej, musiał zarejestrować się do celów VAT i wypełniać obowiązki związane z VAT (m.in. składanie deklaracji, rozliczanie VAT, itp.) w każdym państwie członkowskim, w którym VAT był należny". To z kolei generuje dla małych przedsiębiorstw zdecydowanie bardziej dotkliwe koszty przestrzegania przepisów niż dla dużych przedsiębiorstw, co wynika z efektu skali.
Dlatego też korzystając z nowych przepisów Unii Europejskiej w projekcie nowelizującym proponuje się wprowadzenie możliwości korzystania przez małe przedsiębiorstwa posiadające siedzibę działalności gospodarczej w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej zwolnienia w zakresie VAT. Z drugiej strony – krajowe małe przedsiębiorstwa zyskają możliwość korzystania ze zwolnienia z VAT w innych państwach członkowskich UE. Tym samym nastąpi więc realne uproszczenie obligów administracyjnych i podatkowych dla małych przedsiębiorstw nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium państwa, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza. Dodać jednocześnie należy, że wskazane podmioty będą mogły korzystać z tego udogodnienia pod warunkiem składania kwartalnej informacji o podmiotach oraz dopełnienia wymogu rejestracji w państwie siedziby działalności gospodarczej. Co więcej, dla podmiotów mających swoje siedziby poza Polską, to polskie władze będą władne do stwierdzania właściwości w zakresie zwolnienia z VAT. Ważką konsekwencją implementacji Dyrektywy Rady (UE) 2022/542 z dnia 5 kwietnia 2022 r. jest ograniczenie szkodliwego zjawiska przenoszenia siedziby działalności gospodarczej przedsiębiorstwa do państwa członkowskiego stosującego niższe stawki VAT dla uzyskania wymiernych korzyści podatkowych, zaś w modelu skrajnym – do państwa trzeciego. Obecne funkcjonowanie takiego procederu godzi zarówno w unijne zasady konkurencji, jak również w wymiarze szerszym - w podstawy funkcjonowania jednolitego unijnego rynku wewnętrznego. Projektuje się, że nowa ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2025 roku.
