W dniach 13-15 października 2024 r. w Krakowie Polskie Stowarzyszenie Prawników Agrarystów wraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz Ośrodkiem Badań Prawa Rolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego zorganizowało międzynarodową konferencję naukową pt. „Standard ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki w regulacjach prawnorolnych”.
Pierwszego dnia konferencji referenci akcentowali konieczność pogłębionej refleksji nad szeregiem istotnych kwestii związanych z zagadnieniami z zakresu regulacji prawnorolnych. W tej części konferencji referaty wygłosili:
- dr hab. Roman Budzinowski (UAM): Badania prawnoporównawcze w prawie rolnym;
- dr hab. Przemysław Litwiniuk, prof. SGGW: Konstytucyjne podstawy kształtowania ustroju rolnego;
- c) dr hab. Dorota Łobos-Kotowska, prof. UŚ: Gospodarstwo rodzinne jako podstawa ustroju rolnego państwa;
- d) dr hab. Paweł Blajer, prof. UJ: Przeniesienie własności nieruchomości rolnej;
- e) dr hab. Jerzy Bieluk, prof. UwB: Zmiana generacji w gospodarstwach rolnych inter vivos;
- f) dr hab. Konrad Marciniuk, prof. UW: Dziedziczenie gospodarstw rolnych;
- g) dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM: Dzierżawa rolnicza;
- h) dr hab. Elżbieta Kremer: Rolne prawo publiczne.
Wspólnym mianownikiem wyżej wymienionych wystąpień był dorobek naukowy Profesora Aleksandra Lichorowicza – jako źródło inspiracji dla niezbędnych zmian legislacyjnych w zakresie objętym tematyką poszczególnych referatów.
Uczestnicy konferencji wzięli również udział w uroczystym posiedzeniu Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, podczas którego honorowy przewodniczący Polskiego Stowarzyszenia Prawników Agrarystów prof. Aleksander Lichorowicz otrzymał dyplom odnowienia doktoratu, odznakę honorową Rzecznika Praw Obywatelskich „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” oraz medal pamiątkowy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
Podczas drugiego dnia wydarzenia uczestnicy konferencji wysłuchali wystąpienia wprowadzającego do dyskusji, które wygłosił prof. Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich. Wskazano w nim na współczesne dylematy odnośnie do zgodności przepisów regulujących zasady obrotu prywatnymi nieruchomościami rolnymi ze wzorcami wywodzonymi z Konstytucji RP. Profesor zwracał uwagę na konieczność przestrzegania przez ustawodawcę zwykłego zasady proporcjonalności ingerencji w konstytucyjne wolności i prawa, zarówno w aspekcie materialnym, jak i formalnym. Na tle tego rodzaju spostrzeżeń moderował dyskusję naukową, w której wypowiedzieli się m.in. dr Patryk Bender, prof. Andrzej Jackiewicz, prof. Joanna Juchniewicz oraz dr Aneta Makowiec. Uczestnicy debaty zgodzili się, że obowiązujące przepisy o kształtowaniu ustroju rolnego wymagają pilnego przeglądu i interwencji ustawodawcy, który powinien precyzyjnie określić przesłanki stosowania administracyjnych i cywilnoprawnych instrumentów ograniczających wolność majątkową właścicieli nieruchomości rolnych. Następnie, prof. Mariusz Jabłoński dokonał wprowadzenia do dyskusji o konstytucyjnych gwarancjach ochrony działalności rolniczej jako przejawu korzystania z wolności gospodarczej oraz granic tej wolności. Uczestniczyli w niej m.in. prof. Marcin Dąbrowski, prof. Monika Król, prof. Adam Niewiadomski i dr Krzysztof Wygoda. Paneliści z jednej strony podkreślali wpisywanie się działalności rolniczej w zakres przedmiotowy konstytucyjnie chronionej i gwarantowanej wolności gospodarczej, z drugiej zaś strony zwracając uwagę na jej specyfikę, społeczną i gospodarczą doniosłość, ale również skalę oddziaływania na środowisko w sensie generalnym i lokalnym. Dostrzeżono potrzebę bardziej efektywnego prawnego zabezpieczenia możliwości korzystania z przestrzeni wiejskiej dla realizacji funkcji produkcyjnych rolnictwa z jednoczesnym ukształtowaniem standardu społecznej odpowiedzialności producentów rolnych w zakresie ochrony przyrody oraz w obszarze relacji sąsiedzkich.
Szczegółowa relacja z konferencji zostanie opublikowana niebawem.
Patronat honorowy nad konferencją objął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Partnerami strategicznymi wydarzenia byli: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Krajowa Grupa Spożywcza S.A. i Energa z Grupy ORLEN. Do grona partnerów konferencji dołączyli: Bank Ochrony Środowiska S.A., Bioagra-Oil S.A., Bunge Polska sp. z o.o., Fundacja FAPA Polska Izba Bankowości Spółdzielczej, Fundacja Grupy PKP, Fundacja XBW Ignacego Krasickiego, Instytut ESG, LipCo Foods, Małopolska Hodowla Roslin sp. z o.o., Orlen S.A. oraz Wipasz S.A. Natomiast patronat medialny objęli: Farmer.pl i Agencja informacyjna ISBnews.
