Podpisanie w dniu 9 grudnia przez Prezydenta Rzeczypospolitej Ustawy z dnia 27 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, stanowiło finalny etap prac legislacyjnych mających na celu zapewnienie polskim rolnikom możliwości uzyskania dopłat z budżetu państwa do składek ubezpieczeń upraw słonecznika, facelii, lnu, konopi włóknistych, bobowatych drobnonasiennych, gorczycy i roślin zielarskich. Zauważyć trzeba, że sama ustawa procedowana była w stosunkowo szybkim tempie. Projekt aktu normatywnego wpłynął do laski marszałkowskiej w Sejmie w dniu 6 listopada br., zaś 29 listopada ustawa skierowana została do izby wyższej. Z kolei 6 grudnia Marszałek Sejmu skierował ustawę do Prezydenta celem jej podpisania.
W szczególności zwrócić należy uwagę, iż dokonując nowelizacji Ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2019 r. poz. 477) stypizowano postać producenta rolnego. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2025 roku, jest to osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, w której posiadaniu lub współposiadaniu jest gospodarstwo rolne, prowadząca działalność rolniczą określoną w art. 4 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiającego przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylającego rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013 (Dz. Urz. UE L 435 z 06.12.2021, str. 1, z późn. zm.1)).
Przypomnieć jednocześnie warto, że głównymi celami Ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich jest określenie zasad stosowania dopłat do składek z tytułu zawarcia umów ubezpieczenia od ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych w rolnictwie, jak i zawierania oraz wykonywania umów obowiązkowego ubezpieczenia upraw od określonego ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych w rolnictwie. Ponadto w akcie określono zasady udzielania dotacji celowej na pokrycie części odszkodowań z tytułu szkód spowodowanych przez suszę.
Nowo podpisana ustawa nowelizująca ma za zadanie także rozszerzyć katalog upraw, do których stosowane będą z budżetu państwa dopłaty do składek ubezpieczenia płaconych przez producentów rolnych. W szczególności wymienić tutaj trzeba rośliny takie jak słonecznik, len, konopie włókniste czy też dookreślenie uprawy gryki jako zboża oraz soi jako rośliny z rodziny bobowatych mieszczących się w dotychczasowym katalogu upraw. Wskazana zmiana umożliwić ma zwiększenie wolumenu powierzchni ubezpieczonych upraw rolnych w Polsce o ok. 100 tysięcy hektarów.
Obecnie z budżetu państwa udzielane są dopłaty do składek ubezpieczenia płaconych przez krajowych producentów rolnych z tytułu zawarcia przez nich umów ubezpieczenia od wystąpienia zdarzeń losowych zarówno w sferze produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej. W odniesieniu do produkcji roślinnej, ubezpiecza się od huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, suszy, ujemnych skutków przezimowania lub przymrozków wiosennych. Z kolei w obszarze produkcji zwierzęcej - od huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi i lawiny, a także uboju z konieczności.
Dla zwiększenia dostępności ubezpieczeń upraw dla producentów rolnych ustanowiono zmianę wysokości limitów stawek taryfowych ubezpieczenia upraw drzew i krzewów owocowych oraz truskawek z 9 %, 12 % i 15 % sumy ubezpieczenia na 20 %, 22 % i 25 % sumy ubezpieczenia. Tym samym ustawodawca zrealizował zgłaszane od dawna postulaty krajowych sadowników i ogrodników dotyczące zwiększenia dostępności ubezpieczenia w odniesieniu do sadów i owoców. W treści art. 2 ustawy nowelizującej zawarto również zastrzeżenie, że zakłady ubezpieczeń, z którymi Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zawarł na 2025 r. umowy w sprawie dopłat, zobowiązane będą przedstawić ministrowi zaktualizowane oferty z warunkami ubezpieczenia upraw i zwierząt.
